Mobbing...Stopnie i techniki

Mobbing. Nowe pojęcie czynowe zjawisko?

Z pogranicza psychologii klinicznej oraz psychologii pracy.

Autor: Ewa Ger

Stopnie mobbingu i techniki mobbingowania

Łatwo zauważyć, że konsekwencje mobbingu dla ofiary są ogromne. Zależy to jednak od jej osobowości, wewnętrznych zasobów, struktury sieci wsparcia i możliwości czerpania satysfakcji z czynności pozazawodowych. Leymann wyróżnia stopnie mobbingu ze względu na szkody jakie poczynił on u jednostki, porównując je do stopni diagnozujących skutki poparzenia fizycznego. Dywersyfikację swą utworzył Leymann na podstawie wywiadów z ofiarami takiej przemocy, podkreślając jednocześnie, iż nie stanowi ona naukowej zobiektywizowanej skali, ponieważ oparta jest jedynie na subiektywnych ocenach samych ofiar. Wskazuje zatem raczej różnice w reakcjach ludzi na podobne doświadczenia, co oznacza, iż należy pamiętać, że to co dla jednych może już być mobbingiem, dla innych jeszcze nim nie będzie.

Zgodnie z koncepcją Leymanna z pierwszym stopniem mobbingu mamy do czynienia, gdy jednostka naturalnie potrafi opierać się zachowaniom mobbingowym, skutecznie uciekać przed nimi stosując własne techniki zaradcze i w niedługim czasie jest całkowicie zdolna do podjęcia pracy zawodowej w nowej lub nawet tej samej instytucji. Konsekwencje są tu raczej tymczasowe i nie pozostawiają trwałych śladów w psychice ofiary.

Jeśli zaś jednostka nie jest już w stanie oprzeć się stosowanej względem niej przemocy, nie ucieka przed nią, nie znajduje w sobie siły do podjęcia walki o własne racje i utrzymanie swojej reputacji, cierpi na długotrwałe psychiczne lub/i fizyczne dolegliwości oznacza, że dotknięta została mobbingiem drugiego stopnia. Upłynie dość długi czas zanim powróci do aktywności zawodowej i choć tak się stanie, to brak zaangażowania i nieufność przynajmniej w początkowym okresie pracy, będą dla niej charakterystyczne. Tu konsekwencje są już znacznie silniejsze i pozostawiają trwały ślad w psychice ofiary.

Stopień trzeci, najdotkliwszy w skutkach, charakteryzuje się tym, że jednostka jest absolutnie niezdolna do podjęcia czynności zawodowych. Jej relacje społeczne są istotnie zaburzone zarówno w środowisku zawodowym, jak i prywatnym. Zatem fizyczne i psychiczne okaleczenia są tak duże, że powrót do właściwego funkcjonowania w społeczeństwie będzie możliwy jedynie po intensywnej specjalistycznej rehabilitacji terapeutycznej, której powodzenie w dużej mierze zależy od samej ofiary i jej najbliższych.

To co najbardziej dotyka jednostkę, to częstotliwość tortur, ich powtarzalność i ciągłość w czasie. Zależność ta oczywiście jest wprost proporcjonalna. Nie umniejsza to jednak znaczenia rodzaju stosowanych tortur. Te, precyzyjnie dobrane przez prześladowcę stanowią charakterystyczny, wyrafinowany sposób znęcania. Różnice w sposobach znęcania polegają na konfiguracji pojedynczych technik, które Leymann sklasyfikował w pięć kategorii:

Leymanna typologia technik mobbingu

Czytaj dalej...

Wstęp
Definiowanie i rozwój
Charakterystyka
Stopnie i techniki
Uwarunkowania
Wnioski